Unha lingua, unha fala.

Moitas veces, tivemos que escoitar: “ El gallego no és una lengua”, "El gallego no és una lengua científica", “ Con el gallego no vas a ningún lado”....

O galego é a miña lingua, a dos meus pais e a dos meus avós, a dos meus devanceiros, e polo tanto será a dos meus fillos. A lingua dos arrolos, a das verbas xeitosas cheas do agarimo dunha nai polos seus fillos.

Quero aplicar a miña ciencia á lingua, para pintar a face do noso maior ben colectivo, a nosa mellor herdanza, a mellor tarxeta de presentación dun pobo: a lingua galega.

Cancioneiro popular



Se chove
(Treixadura)
(Música:Paulo Nogueira e Magoia Bodega)

Aí vén o vento do mare,
aí vén o vento mareiro,
aí vén o meu queridiño
vestido de mariñeiro.
Se chove, deixa chovere,
se orballa, deixa orballare,
por máis que chove e vente
de non me hei de apartare.
Pasei pola ponte abaixo,
vin saltar unha sardiña,
mariñeiros, ide ao mare
e botádelle a traíña!
Se chove, deixa chovere, ...
Indo polo mar abaixo
perdín a miña navalla,
rema mariñeiro, rema,
que alá no mar me quedaba.
Se chove, deixa chovere, ...
O que navega de noite
ha tropezar nos penedos,
eu que ando polo día
tropezo nos teus enredos.



 Vals de Camariñas

(Aparta loureiro verde)

Ó pasar por Camariñas 
por Camariñas, pasei cantando (BIS)

As nenas de Camariñas
quedan no río, quedan lavando (BIS)



Camariñas, Camariñas
ai que xa me vas camariñando (BIS)

por unha de Camariñas
vivo no mundo penando (BIS)


(Gaitas)

Miña virxiña do monte
que os mariñeiros sempre vixian (BIS)

Non permitades que morra
lonxe da terra, da terra miña (BIS)

(Gaitas e coros)







O gato

A Roda

Xuntáronse catro un día,
os mellores deste barrio,
mataron un gato a tiros
e o meteron nun saco.

Vai o gato metido nun saco,
vai o gato prá terra da Laxe;
vai o gato metido nun saco,
ai, gatiño! xa non volve máis.

Que mal lles parecería
a calquera deses catro,
que os meteran nun saco
como meteron o gato.

Vai o gato...

Aquel gato era un artista,
traballaba na ribeira,
agora é un bañista
na praia da Castiñeira.

Vai o gato...






Na beira do mar

Pili Pampín


Na beira, na beira, na beira do mar
hai unha lanchiña pra ir a navegar.

Ollos verdes son traidores,
azules son mentireiros,
os negros e acastañados
son firmes e verdadeiros.

Na beira, na beira, na beira do mar
hai unha lanchiña pra ir a navegar.

Cinco sentidos che temos,
os cinco necesitamos
pero os cinco perdemos
en canto nos namoramos.

Na beira, na beira, na beira do mar
hai unha lanchiña pra ir a navegar.

Non se qué verán os mares,
non se qué verán os mares,
miro sen ver o que vexo,
pero a pesar de non verte,
se moi ben cómo te quero.

Na beira, na beira, na beira do mar…
Hoxe vinte pasar a ría,
hoxe vinte pasar a ría,
cuns zoquiños de madeira,
ías tan remangadiña,
ó pasar pola ribeira.
Na beira, na beira, na beira do mar…

Non veño para cantarche,
non vexo para cantarche,
aínda me estés esperando,
que a túa xanela e a miña,
por cantar están chorando.

Na beira, na beira, na beira do mar…






Lévame, lévame

A Roda

Lévame, lévame, lévame
lévame, a beira do mar
 nunha noite prateada
noite dun claro luar.

Lévame, lévame, lévame
Lévame a beira do mar
lévame meu queridiño
que eu tamén quero bailar.

Cambio de ritmo (pandeirada)

(Retrouso)
Lévame, lévame, lévame
lévame a beira do mar
lévame meu queridiño
que eu tamén quero bailar (Bis)

Quero bailar, quero bailar,
quero bailar, quero bailar...

Onde vas meu queridiño
onde vas meu caravel
vou buscar berberechiños
para darlle o meu querer, (Bis)
para darlle o meu amor
onde vas meu queridiño
onde vas meu corazón

(Retrouso)

Lévame, lévame, lévame (Bis)

Quero bailar, quero bailar, quero bailar,
quero bailar, en Vi-la-gar-cí-a.

  




Sementeira

Fuxan os ventos

(A letra é dun poema de Lois Álvarez Pousa e a música é de Xosé Luís Rivas, Mini)

Sementar, sementarei,
loguiño de crarear,
en tanto no pobo medre
un meniño, un vello e un cantar.

Un meniño rebuldeiro
que fala na lingua nai,
que suba os pexegueiros
a froita verde a roubar.

Sementar, sementarei.... 

Un vello que de consellos,
un rostro de fume e pan,
que conte contos os nenos
do cuco e do paspallás.

Sementar, sementarei....

Un cantar de redención,
un vello e novo cantar,
que troque a desolación
nun limpo e claro alborexar.

Sementar, sementarei....

Logo déixame morrer
entre dous regos, queimado,
cando veñan os solpores

dos homes esfameados.




O Verdegaio 

(Leilía, cantiga da Baixa Limia)


Vai tu vai tu vai ela
vai tu pra casa dela
vai tu vai tu vai ela
vai tu pra casa dela. (2 veces)
(Musical)

As penas do Verdegaio
son verdes e amarelas
non me toques senón caio
non me rómpa-las canelas.

O do Verdegaio o do rastrastrás
quero o meu amor quero o meu rapaz
o do Verdegaio o do rustrustrús
quero o meu amor quero ben Xesús.

Vai tu vai tu vai ela
vai tu pra casa dela
vai tu vai tu vai ela
vai tu pra casa dela.

É do meu gosto
é da miña opiniao
é da madeira mais fina
da raí­z do corasao.
 (Musical)

Anubí­a i anubí­a
i anque anubí­a non chove
o meu amor está malo
anque está malo non morre.

O do Verdegaio o do rastrastrás
quero o meu amor quero o meu rapaz
o do Verdegaio o do rustrustrús
quero o meu amor quero ben Xesús.

Vai tu vai tu vai ela
vai tu pra casa dela
vai tu vai tu vai ela
vai tu pra casa dela.

É do meu gosto 
é da miña opiniao
é da madeira mais fina
da raí­z do corasao.
 (Musical)

Meu caño meu cañonciño
todos che chaman pequeno
a mi me pareces grande
co cariño que che teño.

O do Verdegaio o do rastrastrás
quero o meu amor quero o meu rapaz
o do Verdegaio o do rustrustrús
quero o meu amor quero ben Xesús.

Vai tu vai tu vai ela
vai tu pra casa dela
vai tu vai tu vai ela
vai tu pra casa dela.

E do meu gosto 
é da miña opiniao
é da madeira mais fina
da raí­z do corasao.
(Musical)

O cariño que che teño
e mailo o que che hei de ter
colle na folla dun toxo
e mar non a ha de encher.

O do Verdegaio o do rastrastrás
quero o meu amor quero o meu rapaz
o do Verdegaio o do rustrustrús
quero o meu amor quero ben Xesús.


Nalgunhas verións pódense atopar outras estrofas como:

Oh señora Ana señora Marí­a
o seu galo canta i o meu asubí­a
o señora Ana o seu galo deu

unha latadiña na cara do meu.







Canto da Vendima

Iste cantar da vendima éche un cantar vendimeiro, BIS
iste cantar da vendima trouxérono do Ribeiro BIS
ailalara, ailalará ...
Vendima, vendimadoira, na vendima do meu pai, BIS
que o viño vai na cabaza e o pan na cestiña vai, BIS
ailalara, ailalará ... 
Vendima, vendimadoira, na vendima do teu pai, BIS
heiche de come-las uvas, que outra cousa non cha hai BIS
ailalara, ailalará ... 
Iste cantar da vendima éche un cantar moi meiguiño, BIS
iste cantar é da terra onde se fai o bo viño BIS
ailalara, ailalará ... 

E na versión de Treixadura tamén:
Andivécheste alabando
que me morría por ti,
que me morro non é certo,
pero que te quero si.
Cortade as uvas, rapaciños,
pra acabar pronto a tarea,
que despois temos a ruada
e queremos ir a ela.







O Carro. Poema de Manuel María


Non canta na Chá ninguén,
por éso, meu carro canta,
canta o seu eixo tan ben
que a señardade me espanta.

Non hai canto tan fermoso:
fino coma un asubío,
anque é, as vegadas, saudoso
faise no ar rechouchío.

O meu carro é cerna dura:
sábese carballo e freixo.
Qué fermosa e a súa feitura!
Qué lixereza a do eixo!

As cousas vanse aledando
por onde meu carro pasa.
Carrétame herba pro gando!
Traime a colleita pra casa!







O Sacristán de Coimbra
Pilocha



O SANCRISTÁN DE COIMBRA

O Sancristán de Coímbra
facía de mil diabluras (BIS)
mollaba o pan en aceite,
deixaba os santos a escuras. (BIS)

E bate fado e bate ben,
ti ére-la causa do meu desdén (BIS)

O mar tamén ten amores,
o mar tamén ten muller. (BIS)
Está casado coa area,
Dálle bicos cantos quer. (BIS)

E bate fado e bate ben,
ti ére-la causa do meu desdén (BIS)

Eu quixera ser merliño
e te-lo bico encarnado (BIS)
para face-lo meu niño
no teu cabelo dourado. (BIS)

E bate fado e bate ben,
ti ére-la causa do meu desdén (BIS)

E bate fado e bate ben,
ti ére-la causa do meu desdén (BIS)

E bate fado e bate ben,
ti ére-la causa do meu desdén (BIS)
.............
Na versión orixinal hai dúas estrofas máis.

Tirei unha laranxiña
no medio de Portugal (BIS)

a quen lle foi a batere?
á filla dun xeneral (BIS)

Miña nai xa non me deixa
levar o leite a Coimbra (BIS)

porque dicen os rapaces:
ai, que leiteira máis linda! (BIS)

E bate fado e bate ben,
ti ére-la causa do meu desdén (BIS)








Adiós rios, adiós fontes
Amancio Prada

Adiós, ríos; adiós fontes; 
adiós, regatos pequenos; 
adiós, vista dos meus ollos, 
non sei cando nos veremos. 

Miña terra, miña terra, 
terra donde me eu criei, 
hortiña que quero tanto 
figueiriñas que prantei, 

prados, ríos, arboredas, 
pinares que move o vento, 
paxariños piadores, 
casiña do meu contento, 

muíño dos castañares, 
noites craras de luar, 
campaniñas trimbadoras 
da igrexiña do lugar, 

amoriñas das silveiras 
que eu lle daba ó meu amor, 
camiñiños antre o millo, 
¡adiós, para sempre adiós! 

¡Adiós groria! ¡adiós contento! 
¡Deixo a casa onde nacín, 
deixo a aldea que conoço 
por un mundo que non vin! 

Deixo amigos por estraños, 
deixo a veiga polo mar, 
deixo, en fin, canto ben quero... 
¡Quen puidera non deixar...! 

Adiós, adiós, que me vou, 
herbiñas do camposanto, 
donde meu pai se enterróu, 
herbiñas que biquei tanto, 
terriña que nos crióu. 

Xa se oien lonxe, moi lonxe, 
as campanas do Pomar ; 
para min, ¡ai !, coitadiño, 
nunca máis han de tocar. 

Xa se oien lonxe, máis lonxe... 
Cada balada é un dolor ; 
voume soio, sin arrimo... 
Miña terra, ¡adiós!, ¡adiós!. 

¡Adiós tamén, queridiña...! 
¡Adiós por sempre quizáis...! 
Dígoche este adiós chorando 
dende a beiriña do mar. 

Non me olvides, queridiña, 
si morro de soidás... 
Tantas légoas mar adentro... 
¡Miña casiña! ¡meu lar!








O Rodaballo
Versión de Xocaloma



O Rodaballo

Nunha lancha de Marín
coa proa de carballo, BIS
catro rapaces da Pobra
ui, ai, ai
roubaron un rodaballo. BIS

Mala chispa te coma,
mala chispa che dea,
mala chispa te trague,
ai, ai, ié. BIS (estrofa ou retrouso)

O patrón que os mandaba
tamén era de Marín BIS
e díxolle ao rodaballo:
ui, ai, ai
moito miras para min! BIS

Mala chispa...

Fórono vender á lonxa
e con moito disimulo BIS
e quen o foi a comprar
ui, ai, ai
a filla do Cachirulo! BIS

Mala chispa ...

Aquí se acaba a historia
deste peixe rodaballo. BIS
Que por non haber aceite,
ui, ai, ai,
houbo que comelo asado. BIS


Mala chispa...








A saia da Carolina

Versión Fuxan os Ventos



A saia da Carolina

A saia da Carolina,
ten un lagarto pintado;
cando a Carolina baila,
o lagarto dalle o rabo.

Bailache, Carolina?
Bailei, si señor!
Dime con quen bailaches?
Bailei co meu amor
Bailaches, Carolina?
Bailei, si señor!

A Carolina é unha tola
que todo fai o revés;
vestese pola cabeza
e dispese polos pes

O señor cura non baila
porque tén unha coroa.
baile, señor cura, baile,
que Dios todo llo perdoa.

No curro da Carolina
non entra carro pechado
namais entra Carolina
co seu cocho polo rabo.

Bailaches, Carolina...
....................................
Co meu amor Carolina
non volvas a bailar,
porque che levanta a saia

i e moi mala de baixar.



A Rianxeira




Ondiñas veñen,
ondiñas veñen,
ondiñas veñen e van.
Non te vaias rianxeira, 
(non te embarques rianxeira
que te vas a marear.
(Repítese como retrouso)

 A Virxe de Guadalupe
cando vai pola ribeira, BIS
descalciña pola area,
parece unha rianxeira. BIS

 Ondiñas veñen...

 A Virxe de Guadalupe
cando vai para Rianxo,
(cando veu para Rianxo
a barquiña que a leva
(a barquiña que a trouxo
era de pau de laranxo.

 Ondiñas veñen...

A Virxe de Gauadalupe
quen a fixo moreniña BIS 
(quen te puxo moreniña
foi un raíño de sol
que entrou pola ventaniña BIS

Ondiñas veñen...


Ningún comentario:

Publicar un comentario